9 Aralık 2014 Salı

Haydi Çam Ağacı Süsleyelim

Yeni yıl gelirken eviniz de çam ağacı süsler misiniz ?
Yılbaşı öncesi her yer ışıl ışıl,avmler de ve bir sürü yerde rengarenk süslenmiş çam ağaçları.Peki hiç düşündünüz mü bu çam ağacı süsleme geleneği neyin nesi diye.Ben birkaç sene önce bir facebook paylaşımında tesadüfen öğrenmiştim.Hazır hem süsleme hem de aman napıyorsunuz bir bu hıristiyan geleneği kalmıştı yapmadığımız tartışmaları başlamışken; aslında bu geleneğin kökenini ben de blogumda paylaşmaya karar verdim.
Ağaç süsleme geleneği aslında Orta Asya Türk geleneklerinden biri.Yani yine sahip çıkamayıp ellere kaptırmışız bir geleneğimizi daha.







NARDUGAN’INIZ KUTLU OLSUN ! – MUAZZEZ İLMİYE ÇIĞ

 YILSONU YAKLAŞIYOR, TEKRAR HATIRLAMAKTA YARAR VAR… ÇAM SÜSLEME GELENEĞİ Hıristiyanların İsa’nın doğuşu olarak kutladığı Noel bayramı, çok eski Türklerin yeniden doğuş bayramıdır. Türklerin, tek Tanrılı dinlere girmesinden önceki inançlarına göre, yeryüzünün tam ortasında bir akçam ağacı bulunuyor. Buna hayat ağacı diyorlar. Bu ağacı, motif olarak bizim bütün halı, kilim ve işlemelerimizde görebiliriz. Türklerde güneş çok önemli. İnançlarına göre gecelerin kısalıp gündüzlerin uzamaya başladığı 22 Aralık’ta gece gündüzle savaşıyor. Uzun bir savaştan sonra gün geceyi yenerek zafer kazanıyor. İşte bu güneşin zaferini, yeniden doğuşu, Türkler büyük şenliklerle akçam ağacı altında kutluyorlar. Güneşin yeniden doğuşu, bir yeni doğum olarak algılanıyor. Bayramın adı NARDUGAN (nar=güneş, tugan, dugan=doğan) Doğan güneş. Güneşi geri verdi diye Tanrı Ülgen’e dualar ediyorlar. Duaları Tanrıya gitsin diye ağacın altına hediyeler koyuyorlar,dallarına bantlar bağlayarak o yıl için dilekler diliyorlar Tanrıdan. Bu bayram için, evler temizleniyor. Güzel giysiler giyiliyor. Ağacın etrafında şarkılar söyleyip oyunlar oynuyorlar. Yaşlılar,büyük babalar, nineler ziyaret ediliyor, aileler bir araya gelerek birlikte yiyip içiyorlar. Yedikleri; yaş ve kuru meyveler, özel yemek ve şekerleme. Bayram, aile ve dostlar bir araya gelerek kutlanırsa ömür çoğalır, uğur gelirmiş. Akçam ağacı yalnız Orta Asya’da yetişiyormuş. Filistin’de bu ağacı bilmezlermiş, bu yüzden olayın ; Türklerden Hıristiyanlara geçtiği ve bunu da Hunların Avrupa’ya gelişlerinden sonra onlardan görerek aldıkları söyleniyor. İsa’nın doğumu ile hiç ilgisi yok. “Doğum, güneşin yeniden doğuşu”
 Sümerolog Muazzez İlmiye ÇIĞ 

NARDUGAN NEDİR? Nardugan, Ön Türkler’de ve İslama kadar olan Türkler ile Sümerlerde de aynı adla anılan yeni yıl bayramıdır.Her yıl 22 Aralık’tan sonra gelen ilk dolunayda kutlanır.Bunun nedeni ise Türklerin eski inanışına göre gece ile gündüz sürekli savaşırlar ve 21 Aralık günü en uzun gecedir ve ardından günler uzamaya başlarlar bu yüzden 22 Aralık günü Türkler için çok önemlidir ve bu günü takiben (Ay yılı esasına dayalı bir takvim kullandıkları için) ilk dolunayın çıktığı ilk gün yeni yılın ilk günüdür. Bu gün içinde tüm Türkler, ölümsüzlüğün simgesi olan ve Türk Mitolojisi’ne göre tüm insanların türediği ağaç olan Akçaçam Ağaçları süslenir ve altında türlü gelenkesel oyunlar oynanır, kopuz eşliğinde şarkılar söylenir ve eğlenceler düzenlenirdi. Bu geleneğin yine anayurtları Orta Asya olan ve türlü nedenlerle Mezapotamya’ya göçen Sümerler’e Türklerden geçtiği oradan da Anadolu aracılığıyla Eski Roma’ya değin uzandığı ve günümüze kadar gelip günümüzdeki 1 Ocak yılbaşının temelini oluşturduğu sanılmaktadır. Ayrıca sözbiçim olarak Türklerdeki Paktıgan ve Koçagan bayramlarıyla da uyumludur. Gündönümüne dayalı bayramlarda böylece üçlü bir silsile oluşmaktadır. Nar sözcüğü güneş (günümüz moğolcasında Nara) anlamına gelir, dugan ise doğmak fiili ile bağlantılıdır. Narduqan kelimesi Moğol dilindeki “nar” (güneş), Türk dilindeki “tuqan» (doğan, doğan) sözcüklerinden oluşmuştur. Tatarlar bu bayrama “Koyaş Tuğa», yani «Güneş Doğan» günü derler, Başkurtlar, Udmurtlar «Nardugan» veya «Mardugan», Mişer Tatarları «Raştua», Çuvaşlar “Nartavan» ya da «Nartukan», Zırizyalar «Nardava», Mokşalar «Nardvan” olarak bilirler.

 (Kaynak: http://tr.wikipedia.org/wiki/Nardugan)
Alıntı yaptığım site :
http://turkbilimi.com/

Bu çam süsleme geleneği Hun akınlarıyla birlikte Avrupa'ya yayılmaya başlıyor.Hıristıyanlıkla birlikte de Nargudan törenini İsa'nın doğumuyla ilişkilendiriyorlar.Çam ağacı süslemeleri ise 1600 'lü yıllarda Almanya'da başlıyor.
Görüldüğü gibi ağaç süsleme bize ait bir gelenek.Evlerimizde eğer ağaç süsleyeceksek çocuklarımıza bunun tamamen bize ait bir gelenek olduğunu anlatabiliriz.Ormandan kesip getirilmediği sürece çok da eğlenceli bir şey bana göre ağaç süslemek.Evdeki büyük çiçekler bile süslenebilir.
Ne yazık ki Noelle yılbaşı da çok fazla karıştılıyor.Noel 24 aralığı 25 aralığa bağlayan gece , yılbaşı da malumunuz 31 aralık gecesi ve hiçbir dini dayanağı yok.
Biraz uzun bir yazı oldu farkındayım.Umarım sizi fazla sıkmamışımdır bu yazıyla :))

Görüşmek üzere.


14 yorum:

  1. Ben kendi adıma hiç sıkılmadım:) dediğin gibi Noel başka şey, yeni yılı kutlamak başka şey, ben ağaç süslemiyorum ama çocukken bayılırdım albenili, ışıl ışıl çam ağaçlarına:) güzel oluyor gerçekten, isteyen istediği şekilde kutlasın, çam süslemek istiyorsa da süslesin ama yobazlara bunu anlatamazsın:)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bizim evde de yer sıkıntısı olduğu için süsleyemiyorum ama bu sene belki minicik sehpa üstüne konabilecek bir çam ağacı alabilirim süslemek için :))

      Sil
  2. Yeni yilin en sevdigim kismi :) Cam agacini suslemek sonrasinda onu izlemek beni o kadar cok mutlu ediyor ki :)
    Guzel bilgiler icinde ayrica tesekkurler, sevgiler...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kış soğuğunda insanı mutlu ediyor bu ışıl ışıl ağaçlar değil mi ama :) Güzel yorumunuz için ben teşekkür ederim.

      Sil
  3. vay bunları hiç bilmiyordum teşekkürler araştırıp yazdığın için canım:))

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bazen İlber hoca gibi kendime bakıp çok cahilim diyorum :))) Bilmediğimiz öz tarihimiz ve geleneklerimizle ilgili ne çok şey varmış meğerse.Öğrendikçe sizlerle paylaşmaya devam ederim ki hep beraber bilgilenelim :)

      Sil
  4. harika bilgiler vermişsin. teşekkürler <3
    ben de ağaç süslerim ve de çok severim süslemeyi. zaten artık heryerde var plastik ağaçlar. ışıklarını da takarım. aman eğlenceli işte ya:)
    bi de bu hayat ağacı deseni paralarda da var ;) ben de blogumda bu paralardan bahsetmiştim ilgini çeker belki.;)
    senin de narduganın kutlu olsun :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ne güzel yoruma boğmuşsun bugün beni, hoşuma gitti :))
      Hemen senin yazını okuyacağım.
      Hayırlı Nardugan bayramları dilerim ben de ;)

      Sil
  5. aa,kaçırmışım ben senin bu yazını,aslında takipde ediyorum seni:)
    mutlu yıllar diliyorum
    sevgiler

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. gözden kaçabiliyor bazen ama sizin de yazmanız daha çok kişiye ulaşmak adına iyi oldu :)
      İyi seneler size de

      Sil